36 forteli

Dyslokacja (ang. dislocation), czyli sprawienie, aby siły przeciwnika utraciły znaczenie przez to, że znajdą się w niewłaściwym miejscu lub czasie (dyslokacja pozycyjna i czasowa), albo też są nieadekwatne do zadania (dyslokacja funkcjonalna), jak to miało miejsce z atakami konnego rycerstwa na innowacyjne, doraźnie budowane husyckie fortyfikacje z wozów bojowych

Urywki w plikach PDF 19

Recenzja prof. Krzysztofa Gawlikowskiego

(publikacja wkrótce) Chiny mają jednak także drugą, ciemną stronę – Yin, zazwyczaj wstydliwie skrywaną, zwłaszcza przed „obcymi”, myśli strategicznej, szczególnie tradycji sławnych „36 forteli”

Szereg uwag komentujących merytoryczne usterki tekstu K. Michalewicza nt. kontaktów między starożytnym Rzymem i Chinami

Imperium Qin mogło powstać wyłącznie dzięki ogromnemu skokowi cywilizacyjnemu okresu poprzedniego Epoki Wiosen i Jesieni oraz Okresu Walczących Królestw. Zdanie byłoby od biedy poprawne, gdyby dać "imperialne tradycje Chin" w miejsce "Rozwój Chin".

Recenzja na bardzo popularnym blogu o książkach

Pewnie wiele osób najchętniej przeszłoby od razu do opisu forteli, lecz to nie jest dobry pomysł, bowiem każda z części stanowi element spójnej całości i świetnie się uzupełniają.

Najbardziej niezwykłą cechą dzieła autora jest przesłanie: „Nie broń, a umysł pozwoli ci wygrać spór.” Udowadnia to w każdym dziale.

O wojnie manewrowej. Dwie koncepcje, a może nawet dwie filozofie sposobu atakowania przeciwnika.

Piotr Plebaniak ma już na swoim koncie dwie książki o Chinach. Świetnie orientuje się w tematyce dalekowschodniej i dzieli się swoją wiedzą z czytelnikami.

Tekst Grzegorza Antoszeka

Wszystko opisano bardzo przyjemnym językiem. Jest on przy tym jasny i zrozumiały, bo ma zasadnicze znaczenie w procesie komunikacji autor-czytelnik. W tej pozycji nie ma bowiem miejsca na niedomówienia i interpretacje.

Z Piotrem Plebaniakiem, socjologiem z uniwersytetu na Tajwanie, o zasadach, jakimi kierują się Chińczycy w życiu, pracy, zawieraniu umów, kontaktów itd., a także o tym, jak należy czytać i rozumieć ich gesty i słowa, rozmawiał Wojciech Marczyk.

Książka Plebaniaka daleka jest od przysłowiowego lania wody. Autor skupia się na konkretnych przypadkach, obrazując każdy z nich dokładnym i szczegółowym opisem i wyjaśnieniem. Całość przedstawiona jest w sposób bardzo praktyczny i w wielu przypadkach możliwy do odniesienia w życiu codziennym.

Recenzja w portalu konflikty.pl

Książka Piotra Plebaniaka to nie tylko podręcznik, z którego dowiecie się jak mając skromniejsze niż Wasz przeciwnik środki osiągnąć pożądane cele. Czasami za wygraną można uznać fakt, że… nie przegraliśmy, bo nie udało się nas wciągnąć w konflikt, którego w danej chwili nie mamy szans wygrać, lub szanse na pozytywne dla nas zakończenie są iluzoryczne.

Wywiad dla PAP Life

Nieszablonowa definicja tych dwóch zjawisk pozwoli ci lepiej rozumieć zmagania, w których uczestniczysz.

John Boyd, amerykański as myśliwski i autor koncepcji cyklu OODA, definiował walkę jako

W książce 36 forteli konflikt i wojna jest opisywana zgodnie z taką definicją. Dlatego esencja wszystkich porad, analiz i przykładów historycznych da się zawrzeć w poniższym fragmencie. Warto zwrócić uwagę, że opis wojny manewrowej to propozycja języka opisywania forteli, który składa się z trzech pojęć: wyprzedzenia, dyslokacji i zakłócenia. Inaczej jeszcze, wszystkie podstępy składają się z tych trzech metod działania - użytych pojedynczo, lub jednocześnie.

Definicja fortelu

Stosować fortele to tak powodować sytuacją, aby przeciwnik − otumaniony fałszywymi obrazami mentalnymi i własnymi stanami emocjonalnymi − mamił sam siebie, że to jemu bieg wydarzeń sprzyja, a własne posunięcia przynoszą korzyści. Uczyni tak, gdy zaniecha użycia metod działania (procedur) optymalnych i skutecznych w danej sytuacji. Zamiast tego, swoje kalkulacje oceni przez pryzmat względów wizerunkowych, rytualnych i emocjonalnych.

Przeciwnik musi zostać odłączony od kontaktu ze środowiskiem działania. Ma ignorować istotne wydarzenia i czynniki, lub ich nie dostrzegać, a w rezultacie bezwiednie utracić zdolność i możność do realizacji upatrzonych celów. Ma dobrać taktykę i sposób działania narzucone przez inne względy, niż logika bezpośredniego pola walki.

Inaczej jeszcze: zamiast dać przeciwnikowi problem do rozwiązania, należy postawić go przed sprytnie skonstruowanym dylematem − ma zmarnować czas lub rozstrzygnąć kwestię wybierając umiejętnie mu podsunięte, pozornie mniejsze zło. Co lepsze dowcipy, filmy ale i rzeczywiste sytuacje konfliktowe, są przejawem właśnie tak rozumianej metody działania.

Definicja zwycięstwa

Zwyciężyć to sprawić, że inni utracą zdolność do przeciwdziałania naszym planom. W tym celu nie trzeba zniszczyć fizycznie ani przeciwnika, ani jego narzędzi działania, ani nawet narzucać mu własnej woli, czy poglądów. Wystarczy wy- wołać w nim poczucie rzeczywistej lub postrzeganej przegranej, zniszczyć jego morale (ang. fortitude). Zwyciężyć to wywołać w umyśle przeciwnika zjawisko porażki (ang. create defeat phenomenon) tak, aby zaniechał on wrogiej nam aktywności.

Kluczowe prawidłowości

Wojny i konflikty toczą ludzie. Pierwszorzędnym celem jest umysł przeciwnika. Tak pojmowana sztuka wojenna jest więc z samej swojej natury gałęzią psychologii.

Podejście „zachodnie”, to wojna na wyniszczenie (ang. attrition warfare). Metoda zwycięstwa to wytworzenie kalkulowanej metodami arytmetycznymi, dającej się więc skwantyfikować, przewagi liczebnej lub materiałowej, a następnie zniszczenie przeciwnika lub jego zdolności działania. Newralgiczny punkt, którego zniszczenie jest celem, tak zwany środek ciężkości przeciwnika (ang. center of gravity), to jego kluczowa siła. Kulturowe uwarunkowania sprawiają, że starcie przybiera formę konfrontacji typu fair game, a więc m.in. atak ma naturę uderzania twardym w twarde, a obrona polega na wytworzeniu kontr-siły podobnego typu, co ta użyta w ataku.

Podejście przeciwne, którego prekursorem jest Sun Zi, to tzw. wojna manewrowa. W takiej wojnie uczestnik uzyskuje przewagę wykorzystując trudne do zważenia słabości i siły ludzkiej duszy. Psychologia jest fundamentem wszystkich koncepcji wojny manewrowej − starcia dwóch przeciwstawnych ludzkich woli. W maneuver warfare środek ciężkości przeciwnika to jego kluczowa słabość. Atak ma postać uderzania twardym w miękkie, najlepiej w warunkach możliwie nieuczciwych dla tamtego. Trzy podstawowe techniki neutralizacji lub podporządkowania sobie przeciwnika to:

Skrócona wersja tłumaczenia oryginalnego traktatu

fragment wpisu na blogu (Trystero.pl)

Zadaniem forteli jest zakłócić percepcję. (...) „Człowiek posiada pewien repertuar przystosowawczych programów działania – zarówno wrodzonych, jak i wyuczonych”. W uruchamianiu rozmaitych programów i procedur poznawczych pośredniczą emocje. Są umiarkowanie silne lub intensywne, co przekłada się też na siłę przywoływanych przez siebie reakcji. Nagłe wycofanie lub pojawienie się nowego bodźca wyłączy jedną, a uruchomi nową reakcję emocjonalną i procedurę. W momencie przełączania umysł znajdzie się w stanie krótkotrwałej inercji. [...]

W sferze psychologii działa to tak: „Człowiek posiada pewien repertuar przystosowawczych programów działania – zarówno wrodzonych, jak i wyuczonych”. W uruchamianiu rozmaitych programów i procedur poznawczych pośredniczą emocje. Są umiarkowanie silne lub intensywne, co przekłada się też na siłę przywoływanych przez siebie reakcji.

Nagłe wycofanie lub pojawienie się nowego bodźca wyłączy jedną, a uruchomi drugą, nową reakcję emocjonalną i procedurę. W momencie przełączania umysł znajdzie się w stanie krótkotrwałej inercji. Nastąpić to może w przerwie po przerwaniu jednego programu, a przed zaczęciem nowego, ale też wtedy, gdy nastąpi konflikt dwóch programów uruchomionych jednocześnie.

Oczytany w mądrościach wschodu rycerz z neurochirurgiczną precyzją prowadzi wyrafinowany atak w ośrodek decyzyjny wrażych sił. Stosuje przy tym słynną maksymę Sun Zi: „najlepszą metodą walki jest atak na zamysły [umysł] przeciwnika”

Psychologowie wciąż testują hipotezy próbując określić, który organ mózgu jest za to odpowiedzialny. Póki co pewne jest to, że mechanizm fortelu mający zakłócić funkcje poznawcze ofiary (przełączanie procedur) działa nie na poziomie wiedzy nabytej, ale na poziomie neuroanatomicznym.

Wytyczna działania: spraw, by u przeciwnika nagle zadziałało kilka równoległych, konfliktujących ze sobą programów działania. W kategoriach zachowań społecznych: człowiek oczekuje jedynie zajścia zdarzeń prawdopodobnych. Zdarzenia niepasujące do przewidywań albo powodują wyżej opisane „zwarcie” lub są ignorowane (patrz s. 466 i 468). Metodą psucia rachub będzie więc wykorzystanie zjawiska primingu (patrz s. 79). Podsuwając przeciwnikowi odpowiednio spreparowane informacje, można w jego głowie uruchomić i przygotować do użycia programy, które okażą się nieadekwatne wobec tego, co mu szykujemy. Doprowadzi to do przeciążenia w krytycznej chwili, gdy przeciwnik zacznie już przywoływać do działania procedury prawidłowe.

Wgrywanie komuś niepasujących do sytuacji programów sprowadza się do tak banalnych trików jak udawanie rannego i zostawienie śladów krwi po to, by podejść od tyłu prześladowców nastawionych nie na walkę, a dobicie rannego.

Inny atak prowadzony na poziomie fizjologicznym to wywołanie lub stłumienie reakcji instynktownych. W swojej bardzo cennej poznawczo pracy Dave Grossman wykazuje, że u żołnierzy mających zabijać uruchamiała się silniejsza niż instynkt przetrwania blokada powstrzymująca przed zabiciem bądź zranieniem przeciwnika. Agresję wewnątrzgatunkową hamują, co już wspominałem, nie tylko instynkty, ale i rytuały – m.in. redukujące agresję sygnały uległości, odczytywane jako poddanie. Stroszenie (pozorne powiększanie, demonstrowanie siły, zastraszanie) ma zredukować agresję przeciwnika, a wyzwolić w nim reakcji ucieczki. To właśnie na tym polu przewagę zapewniała wczesna broń palna, dalece mniej skuteczna od łuków czy kuszy.

Uruchamiając te obudowane wyuczonymi normami społecznymi instynkty można sparaliżować wolę walki i zniszczyć morale przeciwnika równie skutecznie jak wywołując strach i poczucie bezsiły! Grossman wspomina, że bez „treningu mordercy”, któremu poddano żołnierzy U.S. Army dopiero w czasie wojny w Wietnamie, jedynie 2% ludzi jest psychicznie zdolna do świadomego zabijania lub krzywdzenia. Stąd potrzeba odczłowieczania postaci biegających przed lufą, które stosowano od zarania dziejów. Słynny eksperyment Milgrama pokazał też, że blokady psychiczne znikają m.in. pod presją autorytetu.

Efekt sparaliżowania dostępu do wiedzy nabytej to zakłócenie cyklu decyzyjnego OODA »35.1. Polega na poddaniu przeciwnika silnym emocjom i wyłączeniu pracy partii mózgu które odpowiadają za rozumowanie logiczne i wykorzystanie doświadczenia i treningu. Stąd wszechobecna zasada, aby reakcje utrwalać w pamięci motorycznej jako „wyuczone odruchy”, które są znacznie mniej podatne na zakłócenia.

fragment artykułu w portalu Kresy.pl

Dla Chińczyków negocjacje nie są antytezą, zawieszeniem wojny ani negocjowaniem umowy dwóch w miarę równorzędnych stron. Są wojny przedłużeniem – dotyczy to też negocjacji nad zawieszeniem broni. Negocjacje to już walka, czego jedną z konsekwencji jest kulturowo uwarunkowany i przez to oczywisty bezsens wypowiadania wojny. [...]

Świetna i bardzo dogłębna zdaniem autora recenzja Dobrego Łotra

Piotr Plebaniak staje tu na wysokości zadania, w bardzo obrazowy sposób ukazując różnice pomiędzy tym, jak tradycyjnie postrzegał wojnę Europejczyk, a jak Azjata, demonstrując, że dla władyków Państwa Środka nie istniało rozgraniczenie pomiędzy wojną a negocjacjami oraz wywodząc, że typowy dla nich pragmatyzm znajduje swoje korzenie w filozofii taoizmu i konfucjanizmu.

Wzmianka o książce w artykule o wojnie w Wietnamie

Siły psychohistorii

Największe imperium w dziejach ludzkości… u szczytu potęgi. Wokół rosną w siłę zawistni konkurenci. Rok 1908 John Fisher, brytyjski Pierwszy Lord Admiralicji, stwierdza, że wojna z Niemcami rozpocznie się w chwili ukończenia przebudowy Kanału Kilońskiego, który potrzebny był Niemcom do relokowania pancerników między Morzem Północnym a Bałtykiem. Kanał miał być oddany do użytku w październiku 1914. Ukończono go jednak kilka miesięcy wcześniej – w lipcu. Ledwie kilka dni później bezlitosny konflikt o panowanie nad światem został puszczony w ruch. Fisher trafił w dziesiątkę.

Urywki w plikach PDF 0

Sequi nobis

U schyłku dynastii Qin żył pewien ubogi wieśniak Chen Sheng, zwany przez innych She. Bieda zmuszała go do pracy najemnej na polach sąsiadów. Pewnego dnia, pracując przy orce, She westchnąwszy, powiedział do towarzyszy: „Jeśli któryś z nas stanie się ważny i bogaty, niechaj nie zapomina o pozostałych”. Ci zaśmieli się, pukając w czoło: „Jakże biedak taki jak ty może dostąpić stanowisk?”. Wtedy She westchnął ponownie i odparł: „Cóż zięba może wiedzieć o aspiracjach łabędzia?”.

Wiele lat później Chen Sheng razem z Wu Guangiem poprowadził rebelię Zhangchu w rejonie ówcześnie zwanym Chenxian. W trakcie tych wydarzeń został przez swoich podkomendnych wybrany wodzem naczelnym, a później królem. W rezultacie przeszedł do historii jako wybitny przywódca.

Urywki w plikach PDF 0

Triumf woli

Urywki w plikach PDF 0